Tekst
Text English
Wideo
Materiały
Powrót

Aktualności
Akademia Leona Koźmińskiego
Jak uruchomić własny biznes
Dr P. Kaczmarek-Kurczak
              Zajęcia z przedmiotu "Jak uruchomić własny biznes" prowadzone w formie konwersatorium z elementami aktywizującymi.
Strona główna / Programy dydaktyczne / Jak uruchomić własny biznes, dr Piotr Kaczmarek-Kurczak / Wybór formy prawnej dla nowego przedsięwzięcia / Materiały / Jak przekształcić przedsiębiorstwo osoby fizycznej w spółkę kapitałową
Jak przekształcić przedsiębiorstwo osoby fizycznej w spółkę kapitałową
Źródło: Gazeta Prawna
 

Gazeta Prawna 60/2004 [dodatek: Praca i Podatki] z dnia 25.03.2004 (str. 3)

04.60.65.3

TEMAT TYGODNIA
Jak przekształcić przedsiębiorstwo osoby fizycznej w spółkę kapitałową
 Jakie są formy przekształcania
 Która z metod jest najkorzystniejsza
 Jak wygląda następstwo podatkowe przy różnych metodach przekształceń
 Od jakich przekształceń należy płacić podatek
 Czy wszystkie przedsiębiorstwa osób fizycznych można przekształcić
 Na co zwrócić uwagę decydując się na zmianę formy prowadzonej działalności
Na początku każda forma prawna, w jakiej podatnik prowadzi działalność gospodarczą, jest dla niego wystarczająca. Z czasem jednak, w miarę poszerzenia rynków zbytu i rozwoju kontaktów biznesowych, okazuje się niewystarczająca, jak na potrzeby wzrastającej koniunktury. Wtedy przedsiębiorcy przychodzi do głowy myśl, żeby dotychczasowe przedsiębiorstwo przekształcić tak, aby przybrało formę, która pozwoli na otwarcie szerszych możliwości działania.
Po krótszym lub dłuższym okresie prowadzenia działalności gospodarczej osoby fizyczne prowadzące przedsiębiorstwa jednoosobowo lub w formie spółek cywilnych albo będące wspólnikami innych spółek osobowych stają przed dylematem zmiany formy prawnej, w której prowadzą swoją działalność.
Do wyboru dwie drogi
Formą prawną prowadzenia działalności gospodarczej, która stale zyskuje na popularności i w coraz większym stopniu przyciąga uwagę przedsiębiorców – osób fizycznych i wspólników spółek osobowych – jest spółka kapitałowa. Zaprezentujemy możliwe – zgodne z obowiązującym prawem – sposoby zmiany formy prowadzenia działalności gospodarczej z przedsiębiorstwa jednoosobowego lub spółki osobowej na spółkę kapitałową, wskazując zarazem silne i słabe strony poszczególnych procedur.
Najogólniej rzecz ujmując przedsiębiorcy będący osobami fizycznymi (przyjęliśmy, że termin ten oznacza nie tylko osoby fizyczne prowadzące własne przedsiębiorstwa jednoosobowo lub w formie spółek cywilnych, ale również osoby fizyczne będące wspólnikami innych spółek osobowych) mają obecnie do wyboru dwie zasadnicze drogi zmiany formy prawnej, w której prowadzą działalność gospodarczą: przekształcenie prawne oraz tzw. przekształcenie gospodarcze. Podstawę do dokonania przekształceń prawnych stanowią przepisy Działu III Tytułu IV ustawy z dnia 15 września 2000 r. – Kodeks spó- łek handlowych (Dz.U. nr 94, poz. 1037 z późn. zm., dalej zwanej k.s.h.). Przekształcenie gospodarcze natomiast w swoich trzech głównych wariantach ma swoje źródło przede wszystkim w przepisach ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. nr 16, poz. 93 z późn. zm., dalej zwana k.c.). Należy jednak podkreślić, że przekształcenie prawne dotyczy jedynie tych osób fizycznych, które prowadzą swoje przedsiębiorstwa w formie spółek osobowych (np. cywilnych, jawnych).
Przekształcenie prawne
Możliwość przekształcenia prawnego dotyczy tylko tej kategorii przedsiębiorców, którzy prowadzą działalność gospodarczą w ramach spółki osobowej. Okoliczność ta wynika w sposób jednoznaczny z unormowań kodeksu spółek handlowych, który przewiduje jedynie przekształcenia prawne spółek handlowych oraz spółki cywilnej w spółkę handlową.
Bezpośrednią podstawę przekształceń prawnych spółek osobowych w spółki kapitałowe stanowią przepisy art. 551 k.s.h. Zgodnie z par. 1 tego artykułu „spółka jawna, spółka partnerska, spółka komandytowa, spółka komandytowo-akcyjna (...) może być przekształcona w inną spółkę handlową”, natomiast stosownie do par. 2 tego artykułu „spółka cywilna może być przekształcona w spółkę handlową inną niż spółka jawna”. Należy przy tym podkreślić, że sama procedura takich przekształceń będzie odbywać się ściśle według wymagań kodeksowych, a w przypadku przekształceń spółek cywilnych w spółki kapitałowe analogiczne zastosowanie znajdą przepisy o przekształceniach spółek jawnych, co wynika z par. 3 tego artykułu.
Obowiązek dokonania przekształcenia na zasadach i warunkach przewidzianych w k.s.h. powoduje, że proces ten staje się stosunkowo długi i kosztowny. Odbywa się według sformalizowanego porządku, pod nadzorem sądu i wyznaczonych przez niego biegłych i ma przy tym publiczny (jawny) charakter. Konieczne staje się dokonanie wyceny aktywów i pasywów spółki przekształcanej, poddanie jej badaniu przez biegłego rewidenta i ogłoszenie o przekształceniu w Monitorze Sądowym i Gospodarczym. Dodatkowo, mimo trzyletniego obowiązywania przepisów k.s.h., procedura przekształcania spółek cywilnych w spółki handlowe na podstawie przepisów tej ustawy wciąż budzi w doktrynie różnorakie spory i wątpliwości, co sprawia, że nadal nie możemy mówić o ugruntowanej praktyce w powyższym zakresie.
Konsekwencje podatkowe
Następstwo prawne na gruncie prawa podatkowego wynika z przepisów ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz.U. nr 137, poz. 926 z późn. zm., nazwana dalej ordynacją). Zgodnie z art. 93a par. 1 ordynacji, spółka kapitałowa powstała w wyniku przekształcenia spółki niemającej osobowości prawnej wstępuje we wszelkie, przewidziane w przepisach prawa podatkowego, prawa i obowiązki przekształconego podmiotu. Należy jednak zauważyć, że sukcesja podatkowa towarzysząca prawnemu przekształceniu spółki osobowej w spółkę kapitałową nie ma charakteru jednolitego, co jest skutkiem ograniczonej podmiotowości podatkowo-prawnej spółki osobowej.
W szczególności trudno mówić o pełnej sukcesji praw i obowiązków w zakresie podatku dochodowego, co wynika przede wszystkim z faktu, że to wspólnicy spółki osobowej, a nie ona sama, są podatnikami tego podatku. W konsekwencji prawa i obowiązki wspólników jako podatników tego podatku pozostają przy nich, a nie przechodzą na spółkę kapitałową. Dotyczy to m.in. prawa do odliczeń od dochodu, podstawy opodatkowania, prawa do ulg inwestycyjnych czy też prawa do odliczania strat podatkowych w kolejnych latach podatkowych.
Należy natomiast uznać, że będziemy mieć do czynienia z sukcesją na gruncie tego typu podatku w zakresie zdarzeń zaewidencjonowanych w księgach prowadzonych przez spółkę osobową dla celów podatkowych. Oznacza to, że wszelkie przychody i koszty ich uzyskania powinny być traktowane przez spółkę przekształconą w taki sposób, w jaki byłyby traktowane przez spółkę przekształcaną, gdyby do tego przekształcenia nie doszło. Implikuje to np. możliwość uznania przez spółkę przekształconą za koszt uzyskania przychodu wydatków poniesionych przez spółkę przekształcaną, a nie zarachowanych jako takie, przed przekształceniem. Analogicznie, spółka kapitałowa nie będzie mogła uznać za koszt uzyskania przychodów tych swoich wydatków, które wynikają z umowy zawartej przed przekształceniem i które zostały zarachowane jako koszty w księgach prowadzonych przez spółkę osobową.
Odmiennie przedstawia się kwestia następstwa prawnego na gruncie podatku od towarów i usług. Ponieważ spółki osobowe są uznawane za podatników tego podatku, możliwa jest pełna sukcesja praw i obowiązków w tym zakresie. Okoliczność ta równoznaczna jest np. z możliwością dokonywania przez spółkę kapitałową odliczeń od podatku należnego tych kwot podatku naliczonego, które zostały wykazane w fakturach wystawionych na spółkę osobową, czy też uzyskaniem przez spółkę przekształconą zwrotu podatku naliczonego w fakturach wystawionych na spółkę przekształcaną. Na gruncie podatku od towarów i usług należy jednak pamiętać o konieczności aktualizacji danych przedstawionych w zgłoszeniu rejestracyjnym, stosownie do postanowień art. 9 ust. 9 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku (Dz.U. nr 11, poz. 50 z późn. zm., zwana dalej ustawą VAT).
W kontekście następstwa prawnego podkreślenia wymaga fakt, że na spółkę przekształconą przejdzie również Numer Identyfikacji Podatkowej spółki przekształcanej. Wynika to z treści art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników (Dz.U. nr 142, poz. 702 z późn. zm., dalej zwana ustawą NIP). Zgodnie z tym przepisem, NIP nadany podatnikowi, co do zasady, nie przechodzi na następcę prawnego, z wyjątkiem m.in. przekształcenia spółki cywilnej w spółkę handlową lub spółki handlowej w inną spółkę handlową. Tak więc spółka przekształcona nie będzie zmuszona występować ze stosownym wnioskiem w powyższym zakresie.
Negatywnym następstwem sukcesji prawno-podatkowej jest natomiast niemożność, co do zasady, urealnienia wartości majątku przekształcanej spółki (w tym i wartości początkowej środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji). Stosownie bowiem do przepisów art. 16g ust. 9 i art. 16h ust. 3 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 54, poz. 654 z późn. zm., zwana dalej u.p.d.o.p.), w razie przekształcenia formy prawnej, a także połączenia albo podziału dokonywanych na podstawie odrębnych przepisów – wartość początkową środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych ustala się w wysokości wartości początkowej określonej w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podmiotu przekształconego, połączonego albo podzielonego, przy czym odpisów amortyzacyjnych dokonuje się z uwzględnieniem dotychczasowej wysokości odpisów oraz kontynuuje się metodę amortyzacji przyjętą przez podmiot przekształcony.
Przekształcenie prawne jest umiarkowanie korzystnym dla przedsiębiorców – osób fizycznych działających w spółkach – sposobem „przekształcenia” ich przedsiębiorstw w spółki kapitałowe. Zapewnia ono przede wszystkim szeroki zakres sukcesji i brak istotniejszych obciążeń podatkowych. Natomiast minusami tego procesu są: jego relatywna powolność, niemałe koszty administracyjne oraz przede wszystkim brak możliwości urealnienia wartości majątku.
Korzyści podatkowe
Korzystną stroną przekształcenia prawnego jest to, że proces ten powoduje minimalne obciążenia podatkowe dla wspólników spółek osobowych w momencie samego przekształcania.
Po pierwsze, u takich wspólników nie wystąpi przychód z tytułu objęcia udziałów lub akcji w spółce kapitałowej. Przekształcenie prawne nie opiera się bowiem na aporcie przedsiębiorstwa do spółki kapitałowej, lecz jest w swej istocie przeniesieniem majątku jednego podmiotu na podmiot inny. Przychód powstanie u wspólników dopiero w momencie zbycia ich udziałów (akcji).
Po drugie, brak będzie obowiązku zapłaty podatku przez wspólników podatku dochodowego od osób fizycznych od remanentu likwidacyjnego. Okoliczność ta od dnia 1 stycznia 2003 r. wynika w sposób bezpośredni z brzmienia przepisów art. 24 ust. 3 pkt 4 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm., zwana dalej u.p.d.o.f.), zgodnie z którym nie ustala się dochodu na dzień likwidacji w przypadku przekształcenia spółki cywilnej w spółkę handlową albo osobowej spółki handlowej w inną osobową spółkę handlową albo w kapitałową spółkę handlową.
Po trzecie, w przypadku prawnego przekształcenia spółki osobowej w kapitałową nie będziemy mieli również do czynienia z wynikającym z art. 6a ustawy VAT obowiązkiem podatkowym z tytułu zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (remanent likwidacyjny). Okoliczność ta jest naturalnym następstwem pełnej sukcesji prawnej na gruncie tego podatku oraz istotą przekształcenia, które wiąże się przecież z kontynuacją działalności w nowej formie prawnej, a nie z zaprzestaniem jej prowadzenia.
W związku z przekształceniem prawnym zaistnieje natomiast konieczność zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych z tytułu zawarcia umowy (podpisania statutu) spółki kapitałowej, co bezpośrednio wynika z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. k) ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz.U. nr 86, poz. 959 z późn. zm., dalej zwana ustawą PCC). Przy czym, zgodnie z art. 1 ust. 7 ustawy PCC, podatek ten jest pomniejszany o podatek (opłatę skarbową) zapłacony z tytułu zawarcia umowy spółki osobowej.
Przyjęcie opcji przekształcenia opartego na obowiązujących przepisach prawa nie pozwala na wyłączenie określonych składników majątkowych podmiotu przekształcanego z procesu przekształcenia, co w pewnych okolicznościach faktycznych jest zabiegiem niezwykle korzystnym (np. w sytuacji, w której przeniesienie własności danych składników majątkowych powoduje utratę prawa do ulg podatkowych związanych z tymi składnikami).
Przekształcenia gospodarcze
Do czasu wejścia w życie kodeksu spółek handlowych „przekształcenie” gospodarcze było wyłącznym sposobem przekształcenia przedsiębiorstw prowadzonych przez osoby fizyczne oraz ich spółek osobowych w spółki kapitałowe.
Obecnie procedura ta stanowi dla wspólników spółek osobowych poważną alternatywę w stosunku do przekształcenia prawnego, a dla przedsiębiorców jednoosobowych jest jedyną możliwością zmiany formy prawnej prowadzonej działalności. „Przekształcenie” gospodarcze opiera się na transakcjach dotyczących przedsiębiorstw w rozumieniu przedmiotowym, przy czym – z teoretycznego punktu widzenia – możemy wyodrębnić trzy warianty (metody) takiego przekształcenia:
 zaprzestanie działalności gospodarczej (połączone w przypadku spółek osobowych z ich likwidacją) i wykorzystanie zgromadzonych w ten sposób środków w celu utworzenia spółki kapitałowej lub ewentualnie podwyższenia kapitału zakładowego (akcyjnego) spółki już istniejącej,
 sprzedaż spółce kapitałowej przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 551 k.c.,
 wniesienie takiego przedsiębiorstwa do spółki kapitałowej tytułem wkładu niepieniężnego (aportu).

Likwidacja działalności gospodarczej

„Przekształcenie” po zaprzestaniu działalności prowadzonej przez osoby fizyczne będzie miało różny przebieg w zależności od tego, czy działalność była prowadzona samodzielnie przez osobę fizyczną czy przez kilka osób w ramach spółki cywilnej, czy też mamy do czynienia ze wspólnikami innej spółki osobowej.
W przypadku przedsiębiorstwa prowadzonego jednoosobowo wystarczy jedynie faktyczne zaprzestanie prowadzenia działalności gospodarczej, o czym zawiadamia się organ ewidencyjny, dokonujący stosownych wykreśleń z ewidencji działalności gospodarczej.
Jeżeli przedsiębiorstwo prowadzone jest w formie spółki cywilnej, likwidacja działalności następuje według zasad określonych w kodeksie cywilnym, o ile wspólnicy nie zawarli w umowie spółki postanowień o odmiennej treści. Wspólnicy spółki powinni zatem jednomyślnie podjąć uchwałę o jej rozwiązaniu, po czym – po spłaceniu długów – mogą zostać zwrócone wkłady, które wnieśli przy tworzeniu spółki. Rzeczy wniesione do używania wspólnicy otrzymują w naturze, natomiast wniesione na własność do ich wspólnego majątku zwracane są w formie pieniężnej. Pozostały majątek dzielony jest między wspólników w takim stosunku, w jakim uczestniczyli oni w zyskach spółki.
Analogicznie jak w przypadku likwidacji działalności przedsiębiorstw jednoosobowych, rozwiązanie spółki cywilnej należy zgłosić do organu ewidencyjnego, który dokona wykreślenia wpisu z ewidencji działalności gospodarczej. Po likwidacji działalności osób fizycznych (w oparciu o uzyskany przez nie majątek) mogą one założyć spółkę kapitałową lub przystąpić do już istniejącej struktury, wnosząc uzyskane składniki tytułem aportu.
Podobnie rzecz ma się w przypadku handlowych spółek osobowych, z tym że w tym przypadku likwidacja takich spółek będzie odbywać się na podstawie przepisów kodeksu spółek handlowych. Nie wdając się w tym miejscu w zbytnie szczegóły (należy zaznaczyć, że w przypadku spółki komandytowo-akcyjnej będziemy mieli do czynienia z pewnymi odrębnościami z racji odpowiedniego stosowania do jej likwidacji przepisów o likwidacji spółki akcyjnej) wspólnicy handlowej spółki osobowej będą musieli w pierwszym rzędzie podjąć uchwałę o rozwiązaniu spółki oraz zgłosić likwidację do sądu rejestrowego. Likwidację spółki przeprowadzają likwidatorzy, którymi – co do zasady – są jej wspólnicy. Likwidacja spółki sprowadza się do zakończenia jej bieżących interesów, ściągnięcia wierzytelności, wypełnienia zobowiązań i upłynnienia jej majątku. Majątek spółki pozostały po spłacie jej zobowiązań dzieli się między wspólników stosownie do postanowień umowy spółki. Po zakończeniu likwidacji likwidatorzy zgłaszają ten fakt do sądu wraz z wnioskiem o wykreślenie spółki z rejestru.
Wspomniane niedogodności przy stosowaniu tej metody wynikają przede wszystkim z regulacji prawa cywilnego. Posłużenie się nią sprawi, że nie nastąpi sukcesja praw i obowiązków „przekształcanego podmiotu”, a więc nowo powstała spółka kapitałowa nie wstąpi w prawa i obowiązki podmiotu prowadzącego dotychczas przedsiębiorstwo. Likwidacja działalności nie wywoła w zasadzie żadnych istotnych skutków cywilnoprawnych (z nielicznymi wyjątkami określonymi w ustawie, np. w stosunku do spółek cywilnych – art. 875 par. 1 k.c. lub w poszczególnych umowach, w których przewidziano skutki związane z likwidacją działalności). Wszelkie zmiany w tym zakresie mogą dokonać się jedynie za zgodą stron, na zasadach ogólnych (może np. dojść do przejęcia długu za zgodą osoby trzeciej przez jednego z byłych wspólników lub spółkę kapitałową z jego udziałem na podstawie art. 519 k.c.). Likwidacja dotychczasowego przedsiębiorstwa na płaszczyźnie stosunków umownych polega na podejmowaniu wszelkich czynności zmierzających do indywidualnego rozwiązania, wygaśnięcia czy zmiany zawartych umów w taki sposób, by ich stroną stała się spółka kapitałowa, a nie osoby fizyczne (spółki osobowe). Czynności te wymagają każdorazowo współdziałania i zgody kontrahentów przedsiębiorstw osób fizycznych (spółek osobowych). Pamiętać przy tym należy, że w warunkach wolnej konkurencji uzyskanie takiej zgody może być utrudnione (w szczególności gdy postanowienia umowy były dla osób fizycznych/spółek osobowych bardzo korzystne). Realna jest obawa, że w razie braku takiej zgody konieczne będzie renegocjowanie umów, w których znajdą się postanowienia mniej korzystne od dotychczasowych.
Spółka kapitałowa przejmująca działalność osób fizycznych (spółek osobowych) może przyjąć jako firmę nazwę przedsiębiorstwa dotychczas prowadzonego przez osoby fizyczne (spółki osobowe), ale nie można wykluczyć, iż procedura likwidacji spowoduje osłabienie renomy przedsiębiorstwa, a więc także obniży wartość firmy (rozumianej jako nazwa handlowa).
Zaniepokojenie wśród kontrahentów może także wzbudzić fakt, że w okresie między likwidacją dotychczasowego a powstaniem nowego nie będzie istnieć żadne przedsiębiorstwo. Trzeba zatem wziąć pod uwagę ryzyko spadku zaufania w oczach partnerów handlowych „przekształcanego” przedsiębiorstwa.
Poważnym utrudnieniem przeprowadzenia „przekształcenia” według omawianej metody jest fakt, iż w praktyce trudno sprawnie organizacyjnie przeprowadzić likwidację działalności przez przedsiębiorstwo osób fizycznych (spółek osobowych) oraz przejąć je przez spółkę kapitałową, zwłaszcza iż przejęcie praw i obowiązków dokonane musi być drogą szczegółowych ustaleń z kontrahentami.
 Metoda przekształcenia związana z likwidacją działalności ma poważne mankamenty. Stosując ją możemy mówić o „przekształceniu” jedynie w najszerszym rozumieniu tego terminu. Różni się ona od dwóch pozostałych „przekształceń” gospodarczych tym, że przy jej wykorzystaniu przedsiębiorstwo osób fizycznych nie przejdzie jako całość na nowy podmiot, tj. spółkę kapitałową. Zmieni się więc nie tylko przedsiębiorca prowadzący działalność, ale powstanie nowe przedsiębiorstwo, o którym będzie można co najwyżej powiedzieć, że kontynuuje działalność dawnego przedsiębiorstwa osób fizycznych w sensie funkcjonalnym (organizacyjno-technicznym) czy szeroko rozumianym znaczeniu gospodarczym, lecz nie prawnym.
 Rozwiązania prawne sprawiają, że metodę „likwidacyjną”, choć teoretycznie dopuszczalną i mogącą prowadzić do osiągnięcia zakładanego efektu „przekształcenia”, trudno jest zalecać przedsiębiorcom rozważającym możliwość zmiany formy prawnej prowadzonej działalności. Dyskwalifikuje ją, z punktu widzenia przydatności, brak sukcesji praw i obowiązków, a co za tym idzie – konieczność rozwiązania wszystkich umów, wydatne osłabienie renomy firmy, spadek czy wręcz utrata zaufania klientów i kontrahentów oraz niekorzystne dla przedsiębiorców rozwiązania podatkowe.
„Przekształcenie” metodą likwidacyjną powoduje, co wydaje się dyskwalifikować tę metodę jako praktycznie stosowaną, powstanie po stronie likwidowanego podmiotu gospodarczego uciążliwych obowiązków podatkowych.
Zgodnie z art. 24 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dochodem z działalności gospodarczej podlegającym szczególnym zasadom opodatkowania jest dochód z likwidacji działalności gospodarczej. W związku z powyższym w razie zawiadomienia naczelnika urzędu skarbowego o likwidacji działalności gospodarczej, dochód ustala się przy zastosowaniu do wartości ustalonej według cen zakupu pozostałych – na dzień likwidacji – towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, wyrobów gotowych, braków i odpadków oraz rzeczowych składników majątku związanego z wykonywaną działalnością, niebędących środkami trwałymi – takiego wskaźnika procentowego, jaki wynika z udziału dochodu w przychodach w okresie ostatnich trzech miesięcy poprzedzających miesiąc, w którym nastąpiła likwidacja działalności.
Z przedstawioną metodą „likwidacyjną” łączy się również obowiązek podatkowy w zakresie podatku od towarów i usług. Zgodnie z art. 6a ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy VAT, rozwiązanie spółki cywilnej oraz zaprzestanie przez podatnika będącego osobą fizyczną wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu powoduje obowiązek opodatkowania VAT towarów produkcji własnej oraz towarów, które po nabyciu nie zostały odsprzedane.

Sprzedaż przedsiębiorstwa

Zamierzony skutek w postaci zmiany formy organizacyjno prawnej prowadzonej działalności można osiągnąć poprzez sprzedaż przedsiębiorstwa osób fizycznych (handlowych spółek osobowych) spółce kapitałowej.
Nastąpić to może poprzez sprzedaż przez osoby fizyczne (handlowe spółki osobowe) przedsiębiorstwa istniejącej już spółce kapitałowej (założonej w tym celu przez te osoby lub przez inwestora zainteresowanego przystąpieniem kapitałowym do przedsięwzięcia). Dalszym etapem przekształcenia jest podwyższenie kapitału zakładowego w tej spółce oraz objęcie nowych udziałów przez osoby fizyczne (handlowe spółki osobowe) dokonujące przekształcenia. Mogą one pokryć podwyższony kapitał zakładowy wkładem niepieniężnym w postaci wierzytelności z tytułu sprzedaży spółce kapitałowej przedsiębiorstwa, ewentualnie gotówką uzyskaną z tego tytułu, od spółki utworzonej przez kontrahenta. Ostatnią fazą tak przeprowadzonego przekształcenia powinien być proces likwidacji działalności przez osoby fizyczne (spółki osobowe).
W istniejącym stanie prawnym w przypadku transakcji, których przedmiotem jest przedsiębiorstwo, w wyniku jednej czynności cywilnoprawnej, dochodzi do przejścia składników przedsiębiorstwa określonych w art. 551 k.c. Zgodnie z cytowanym przepisem k.c. w skład przedsiębiorstwa wchodzą w szczególności:
 oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa),
 własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości,
 prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych,
 wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne,
 koncesje, licencje i zezwolenia,
 patenty i inne prawa własności przemysłowej,
 majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne,
 tajemnice przedsiębiorstwa,
 księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.
Warto zauważyć, że w skład przedsiębiorstwa nie wchodzą zobowiązania z nim związane. Z regulacji wynika, że do zbycia długów i ciężarów związanych z przedsiębiorstwem konieczne jest: po pierwsze, wyraźne uregulowanie tej kwestii odrębnymi postanowieniami umownymi i po drugie, uzyskanie stosownie do przepisów art. 519 k.c. zgody wierzycieli na taką transakcję. Jednocześnie interesy wierzycieli są zabezpieczone w ten sposób, że za zobowiązania związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa odpowiada – co do zasady – solidarnie zbywca i nabywca przedsiębiorstwa i to niezależnie od tego, czy wraz z przedsiębiorstwem zostały przejęte także jego długi (art. 554 k.c.).
Nabywca przedsiębiorstwa może je nadal prowadzić pod dotychczasową nazwą, z tym jednak zastrzeżeniem, że powinien umieścić dodatek wskazujący swoją firmę lub nazwisko, chyba że strony transakcji umówiły się w powyższym zakresie w odmienny sposób. Należy zauważyć, że ze względu na fakt, iż koncepcja przekształcenia oparta jest na instytucjach prawa cywilnego, brak jest w toku tego procesu możliwości przejścia na nowy podmiot (spółkę kapitałową) uprawnień czy obowiązków o charakterze publicznoprawnym (administracyjno- i podatkowoprawnym). W praktyce oznacza to np. konieczność ubiegania się przez „przekształconą” spółkę kapitałową o stosowne zezwolenia czy koncesje.
Problemy z urealnieniem wartości przejętego majątku
Brak sukcesji publicznoprawnej umożliwia urealnienie wartości posiadanego majątku oraz zwiększenie stosowanych odpisów amortyzacyjnych.
Stosownie bowiem do art. 16g ust. 10 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, w razie nabycia przedsiębiorstwa w drodze kupna (a także w przypadku wniesienia go do spółki kapitałowej tytułem aportu) łączną wartość początkową nabytych środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych stanowi suma ich wartości rynkowej w przypadku wystąpienia dodatniej wartości firmy, a w przypadku niewystąpienia takiej wartości – różnica między ceną nabycia przedsiębiorstwa albo nominalną wartością wydanych akcji lub udziałów, a wartością składników majątkowych niebędących środkami trwałymi ani wartościami niematerialnymi i prawnymi.
W tym miejscu zasadne wydaje się wspomnieć o definicji składników majątkowych. Przez termin „składniki majątkowe” rozumie się obecnie aktywa w rozumieniu ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 z późn. zm.), pomniejszone o przejęte długi funkcjonalnie związane z prowadzoną działalnością gospodarczą zbywcy, o ile długi te nie zostały uwzględnione w cenie nabycia przedsiębiorstwa. Wprowadzenie tej definicji miało na celu, jak się wydaje, rozwiązanie istniejących wątpliwości, czy przy ustalaniu wartości firmy, stosownie do przepisu art. 16g ust. 2 u.p.d.o.p., należy uwzględniać – dla obliczenia wartości składników majątkowych – zobowiązania obciążające nabywane przedsiębiorstwo (zgodnie z tymi przepisami wartość początkową firmy stanowi dodatnia różnica między ceną nabycia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części albo nominalną wartością wydanych akcji lub udziałów w zamian za wkład niepieniężny a wartością rynkową składników majątkowych wchodzących w skład kupionego, przyjętego do odpłatnego korzystania albo wniesionego do spółki przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części, odpowiednio z dnia kupna, przyjęcia do odpłatnego korzystania albo wniesienia do spółki).
O ile – na pierwszy rzut oka – wspomniana definicja wprowadza korzystną dla podatników zasadę obliczania wartości składników majątkowych poprzez pomniejszanie aktywów o długi funkcjonalnie związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa, o tyle przy wnikliwszym spojrzeniu na przedmiotową definicję należy wyrazić zdanie odmienne. Kluczowy bowiem okazuje się zapis uzależniający możliwość dokonania powyższego pomniejszenia od okoliczności nieuwzględnienia tych długów w cenie nabywanego przedsiębiorstwa. Zauważyć należy, iż w praktyce obrotu gospodarczego niemalże nie do wyobrażenia jest sytuacja, w której nabywca przedsiębiorstwa obciążonego długami nie uwzględnia ich w cenie jego nabycia. Tym samym praktycznie nigdy nie dojdzie do sytuacji, kiedy przy obliczaniu wartości firmy będzie można pomniejszyć wartość aktywów o wartość długów związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa. W ten sposób nadal będziemy mieć do czynienia z sytuacjami występującymi do tej pory, w których z ujemną wartością firmy, skutkującą negatywnie na możliwość amortyzacji sprzedawanych w ramach przedsiębiorstwa składników majątkowych, mamy do czynienia w każdej sytuacji, w której cena nabywanego przedsiębiorstwa jest niższa od wartości rynkowej tych składników wchodzących w skład kupionego przedsiębiorstwa (art. 16g ust. 2 u.p.d.o.p.), co ma miejsce każdorazowo, gdy wraz z nabywanym przedsiębiorstwem nabywca przejmuje zobowiązania nabywanego przedsiębiorstwa (które skutkują z oczywistych względów obniżeniem ceny).
W powyższym kontekście można by się zastanawiać, jakie skutki wywołałoby wyłączenie długów z przedsiębiorstwa i ich zbycie mocą odrębnego porozumienia. W sytuacji takiej cena nabywanego przedsiębiorstwa nie uwzględniałaby długów związanych z jego prowadzeniem, co zgodnie z literalnym brzmieniem analizowanych przepisów oznaczałoby możliwość pomniejszenia wartości aktywów o wartość tych długów. Z powyższą sytuacją (zbywanie długów odrębnie, a nie w ramach przedsiębiorstwa) mamy do czynienia w każdej sytuacji zbywania przedsiębiorstwa (co wynika z jego definicji, nieuwzględniającej zobowiązań).
Definicja przedsiębiorstwa w prawie podatkowym
Wprowadzone od 1 stycznia 2003 r. do ustaw o podatkach dochodowych przepisy definiują przedsiębiorstwo poprzez odwołanie się do przepisów kodeksu cywilnego (art. 5a pkt 3 u.p.d.o.f. i art. 4a pkt 3 u.p.d.o.p.), a „zorganizowaną część przedsiębiorstwa” jako „organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, który zarazem mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące te zadania” (art. 5a pkt 4 u.p.d.o.f. i 4a pkt 4 u.p.d.o.p.). W ten sposób, formalnie (literalnie wykładając przepisy) mamy na gruncie przepisów podatkowych do czynienia z sytuacją, w której przedsiębiorstwo nie obejmuje zobowiązań, ale jego zorganizowaną część już tak.
Zarówno metoda „przekształcania” oparta na likwidacji działalności, jak i sprzedaży przedsiębiorstwa, obarczone są poważnymi wadami: brakiem sukcesji praw i obowiązków (w przypadku likwidacji) i znaczącym zobowiązaniem w zakresie podatku dochodowego do osób fizycznych (w obu przypadkach).
Jak się wydaje, taka regulacja oznacza, że w sytuacjach, w których wraz ze sprzedażą przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części będzie dochodziło do przejmowania zobowiązań związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą (a tak będzie niemalże zawsze), sprzedaż zorganizowanej części przedsiębiorstwa będzie bardzo niekorzystna dla nabywcy, jeśli chodzi o ustalanie wartości początkowej firmy. Literalnie interpretując powyższe przytoczone definicje przedsiębiorstwa i jego zorganizowanej części należałoby dojść do wniosku, iż cena nabycia przedsiębiorstwa nie będzie obejmować zobowiązań z nim związanych, natomiast cena nabycia jego zorganizowanej części takie zobowiązania będzie obejmować. Biorąc pod uwagę, iż składniki majątkowe to aktywa w rozumieniu ustawy o rachunkowości, pomniejszone o przejęte długi funkcjonalnie związane z prowadzoną działalnością gospodarczą zbywcy, o ile długi te nie zostały uwzględnione w cenie nabycia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części, należałoby dojść również do wniosku, iż w przypadku ustalania wartości przedsiębiorstwa będziemy mogli pomniejszyć wartość składników majątkowych o długi, ponieważ nie zostały one uwzględnione w cenie nabycia, ale przy ustalaniu wartości zorganizowanej części przedsiębiorstwa zabiegu takiego nie będziemy mogli już przeprowadzić, ponieważ długi zostały uwzględnione w cenie nabycia zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Tym samym w przypadku nabycia przedsiębiorstwa mielibyśmy zawsze do czynienia w wysoką wartością firmy, a przypadku nabycia jego zorganizowanej części – zawsze z niską (ujemną).
Za i przeciw sprzedaży
Za wadę „przekształcenia” opartego na sprzedaży przedsiębiorstwa, z punktu widzenia minimalizacji kosztów z tym związanych, należy uznać fakt wystąpienia po stronie osób fizycznych sprzedających przedsiębiorstwo – podatku dochodowego od osób fizycznych.
Zgodnie bowiem z art. 14 ust. 2 pkt 1 u.p.d.o.f., źródłem przychodów jest odpłatne zbycie całości lub części składników majątku związanego z wykonywaną działalnością gospodarczą. Dla ustalenia dochodu ze sprzedaży przedsiębiorstwa należy posłużyć się definicją kosztów uzyskania przychodów zawartą w art. 22 oraz art. 23 ust. 1 pkt 1 lit. a)–c) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z którymi kosztem uzyskania przychodów w przedmiotowej sprawie będą wydatki na nabycie, wytworzenie, ulepszenie środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych – po ich zaktualizowaniu oraz pomniejszeniu o dokonane odpisy amortyzacyjne.
Szczególnie dotkliwy zatem stanie się obowiązek podatkowy w przypadku dokonania wyceny sprzedawanego przedsiębiorstwa na podstawie czynników rynkowych, które ujawnią (zwłaszcza w przypadku przedsiębiorstw osób fizycznych/handlowych spółek osobowych funkcjonujących od dłuższego czasu, o wysokiej rentowności, o wypracowanej renomie, dysponujących uznanymi markami) wysoką wartość firmy, nieujawnioną dotychczas w bilansie przekształcanego przedsiębiorstwa osób fizycznych (handlowych spółek osobowych).
Pewnym elementem łagodzącym jest możliwość (a właściwie obowiązek) dokonywania przez nabywcę przedsiębiorstwa (spółkę kapitałową) amortyzacji podatkowej, ujawnionej na skutek „przekształcenia” w drodze sprzedaży przedsiębiorstwa – „wartości firmy”. Wynika to wprost z brzmienia art. 16b ust. 2 pkt 2 lit. a) u.p.d.o.p.
Podkreślenia wymaga fakt, że w przypadku wariantu sprzedaży przedsiębiorstwa (przy założeniu, że sprzedaż obejmuje całość przedsiębiorstwa, a nie tylko jego zorganizowaną część) odpada problem zapłaty podatku od tzw. remanentu likwidacyjnego i to zarówno na gruncie podatku dochodowego, jak i VAT. Wynika to z okoliczności, że w momencie likwidacji działalności gospodarczej prowadzonej dotychczas w formie spółki cywilnej lub jednoosobowo – co z reguły następuje po sprzedaży przedsiębiorstwa i objęciu udziałów (akcji) – brak jest po prostu u danego podatnika tych składników majątkowych, od których wartości – stosownie do art. 24 ust. 3 u.p.d.o.f oraz art. 6a ust. 1 ustawy VAT– płaci się odpowiedni podatek (w momencie likwidacji działalności pozostają bowiem tylko udziały/akcje w spółce kapitałowej).
Na uwagę zasługuje fakt, iż na podstawie art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, jej przepisów nie stosuje się do sprzedaży przedsiębiorstwa. W odróżnieniu zatem od przekształcenia dokonywanego po likwidacji działalności przez osoby fizyczne, w przypadku zbycia przedsiębiorstwa w drodze sprzedaży brak jest obowiązku podatkowego w zakresie VAT. Odmienną kwestią jest konieczność ewentualnych korekt w zakresie prawa do odliczenia podatku naliczonego w okresie poprzedzającym moment sprzedaży przedsiębiorstwa u zbywcy, tj. w przedsiębiorstwie osób fizycznych.
Brak opodatkowania VAT powoduje, iż taka metoda „przekształcenia” podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych. Sama zatem czynność sprzedaży przedsiębiorstwa – niezależnie od podatku od czynności cywilnoprawnych z tytułu podwyższenia kapitału zakładowego (akcyjnego) spółki kapitałowej, dokonywanego w wyniku nabycia przez tę spółkę przedsiębiorstwa (przy kwotach przewyższających 30 000 zł będzie to wynosiło 250 zł + 0,1 proc. nadwyżki ponad wartość 30 000 zł), podlegać będzie temu podatkowi, zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy p.c.c. Po okresie, w którym istniały wątpliwości, co do tego, czy opodatkowaniu tym podatkiem podlega całe przedsiębiorstwo, czy też poszczególne prawa wchodzące w jego skład, obecnie ustabilizował się drugi z zaprezentowanych tu poglądów. Tym samym podatek od czynności cywilnoprawnych będzie płacony od poszczególnych składników wchodzących w skład przedsiębiorstwa (prawa majątkowe, rzeczy ruchome itd.) i według stawki właściwej dla tych składników w wysokości 1 proc. lub 2 proc.

Wniesienie aportu w postaci przedsiębiorstwa

Najistotniejszym elementem ostatniej z metod „przekształcania” jest aport przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 551 k.c., jako wkładu niepieniężnego na pokrycie kapitału zakładowego w spółce kapitałowej. Jest ona wolna od wad, które dyskwalifikują omówione już metody przekształcenia gospodarczego.
Przebieg „przekształcenia” opartego na wniesieniu aportu polega na podjęciu przez osoby fizyczne prowadzące przedsiębiorstwo decyzji o założeniu spółki (ewentualnie o podwyższeniu kapitału w istniejącej spółce – co ze względów organizacyjnych jest bardziej wskazane), zgodnie z procedurami przewidzianymi w prawie handlowym. Oczywiście, przy założeniu objęcia udziałów w zamian za wniesienie wkładu niepieniężnego w postaci przedsiębiorstwa, które dotychczas osoby te prowadziły.
Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 109 u.p.d.o.f. – zwolniona z podatku dochodowego jest nominalna wartość udziałów (akcji) w spółce mającej osobowość prawną objętych w zamian za wkład niepieniężny w postaci przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części. Przychód do opodatkowania powstanie dopiero w momencie zbycia takich udziałów (akcji), a kosztem jego uzyskania będzie – zgodnie z art. 22 ust. 1f pkt 2 u.p.d.o.f. – wynikająca z ksiąg wartość przedsiębiorstwa na dzień objęcia tych udziałów (akcji), nie wyższa jednak niż ich wartość nominalna z dnia objęcia.
W przypadku tej metody brak również obowiązku zapłaty podatków (dochodowego i VAT) z tytułu remanentu likwidacyjnego. Wynika to – podobnie jak w sytuacji sprzedaży przedsiębiorstwa – z okoliczności, że w momencie likwidacji działalności przedsiębiorcom pozostają tylko udziały (akcje) w spółce kapitałowej.
Natomiast, jeśli chodzi o zagrożenia, jakie kryje w sobie rozpatrywana metoda „przekształcania”, to niewątpliwą jej niedogodnością jest brak możliwości dokonywania amortyzacji podatkowej „wartości firmy” powstałej w drodze aportu przedsiębiorstwa. Wynika to z powoływanego już art. 16b ust. 2 pkt 2 u.p.d.o.p. i odróżnia zasadniczo w tym zakresie „przekształcenie” związane z aportem przedsiębiorstwa od przekształcenia polegającego na jego sprzedaży.
Brak możliwości dokonywania amortyzacyjnych odpisów podatkowych nie powoduje jednak, że nie prowadzi się amortyzacji rachunkowej od powstałej w związku z aportem przedsiębiorstwa „wartości firmy”, co wynika z art. 33 ust. 4 ustawy o rachunkowości. Zastanowienia wymagają zatem skutki amortyzacji rachunkowej „wartości firmy” dla wyniku finansowego spółki kapitałowej w przyszłości (w ciągu pięciu lat, o ile kierownik jednostki z uzasadnionych powodów nie przedłuży okresu amortyzacji). Szczególne znaczenie będzie miało to w przypadku, gdy wartość tę wyceniono wysoko i jeśli to ona w dużej mierze wpływa na wartość rynkową całego przedsiębiorstwa. Wysokie odpisy amortyzacyjne zmniejszą bowiem możliwość generowania zysku w ujęciu księgowym. Takie zatem księgowe obciążenie wyniku finansowego spółki kapitałowej przedsiębiorcy powinni uwzględnić przy planowaniu struktury i poziomu swoich dochodów w dłuższym okresie. Przewidując możliwość zaistnienia wskazanych okoliczności, mogą oni bowiem zabezpieczyć się przed obniżeniem poziomu bieżących dochodów, obejmując funkcje we władzach spółki, za odpowiednim wynagrodzeniem. Niebezpieczeństwo nagłego spadku dochodów stać się może realnym zagrożeniem, zwłaszcza w przypadku objęcia znaczącego udziału w kapitale przez inwestorów długoterminowych, którzy realizować będą określoną koncepcję rozwoju przedsiębiorstwa. Z ich punktu widzenia może być korzystne przejściowe obniżenie poziomu zyskowności (wskutek amortyzacji rachunkowej) bądź też pozostawienie niepodzielonego zysku w spółce.
W przypadku aportu przedsiębiorstwa godne uwagi jest to, iż zgodnie z par. 67 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia ministra finansów z dnia 22 marca 2002 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz.U. nr 27, poz. 268 z późn. zm.), z podatku VAT zwolnione są wkłady niepieniężne (aporty) do spółek prawa handlowego i cywilnego. Kierując się brzmieniem tego przepisu należy wniesienie aportu traktować jako sprzedaż zwolnioną od podatku, co nie wywierałoby wpływu na wysokość podatku należnego. Podobnie jak w przypadku sprzedaży przedsiębiorstwa, kwestią wymagającą odrębnego ustalenia są konsekwencje takiej kwalifikacji aportu odnośnie do uprawnień do odliczania podatku naliczonego przez podmiot wnoszący wkład niepieniężny.
 Metoda „przekształcenia” oparta na aporcie posiada zalety metody związanej ze sprzedażą przedsiębiorstwa, ale przewyższa ją ze względu na kwestie podatkowe. Umożliwia ona „odłożenie w czasie” powstania obowiązku w podatku dochodowym od osób fizycznych.
 W przypadku dokonania przekształcenia metodą aportu przedsiębiorstwa, przedsiębiorcy dokonujący tej operacji nie są zobligowani do odprowadzania podatku dochodowego od wartości objętych udziałów, nawet gdy w wyniku jego wniesienia osoby fizyczne obejmą udziały czy akcje o wyższej wartości niż wynika to z wyceny bilansowej zbywanego przedsiębiorstwa.
 Wniesienie przedsiębiorstwa osób fizycznych jako aportu do spółki kapitałowej jest rozwiązaniem niewątpliwie najkorzystniejszym spośród przedstawionych wariantów „przekształcenia” gospodarczego. Potwierdzają to obserwacje kształtującej się praktyki obrotu gospodarczego w tym zakresie.
Zwolnienie aportu przedsiębiorstwa z VAT implikuje – podobnie jak w przypadku jego sprzedaży – opodatkowanie tej transakcji podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Przy czym w tym przypadku obowiązek podatkowy powstanie tylko z jednego tytułu – wniesienia wkładu niepieniężnego do spółki kapitałowej (art. 1 ust. 3 pkt 3 ustawy p.c.c.) albo, ewentualnie, z tytułu zawarcia umowy spółki z o.o. lub podpisania statutu spółki akcyjnej – przy założeniu wnoszenia aportu do zakładanej właśnie w tym celu spółki kapitałowej (art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. k) ustawy p.c.c.).
Decyduje podatnik
Jednoznaczne wskazanie, która z przedstawionych metod jest dla przedsiębiorców korzystniejsza, nie jest zadaniem łatwym. Wybór konkretnej metody determinowany jest sytuacją faktyczną danego przedsiębiorcy i celami, których osiągnięciem w danym momencie (lub w dłuższej perspektywie) jest on zainteresowany.
Należy jeszcze raz podkreślić, że powyższy dylemat odnosi się jedynie do wspólników spółek osobowych, ponieważ osoby fizyczne prowadzące swoje przedsiębiorstwa jednoosobowo nie mają w obecnym stanie prawnym możliwości korzystania z procedury przekształcenia prawnego.
Przekształcenie prawne daje korzyści przede wszystkim w zakresie sukcesji administracyjno- i podatkowoprawnej, pozwalając na korzystanie przez przekształconą spółkę kapitałową z różnorakich koncesji i zwolnień przyznanych spółce cywilnej oraz na zachowanie uprawnień do rozliczania podatku naliczonego wykazanego w fakturach wystawionych na spółkę cywilną. Jednocześnie koszty podatkowe takiego przekształcenia są niewielkie i sprowadzają się do obowiązku zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych.
„Przekształcenie” gospodarcze (w wariancie „aportowym”) z kolei pozwala na urealnienie wartości majątku przedsiębiorców i na stosowanie wyższych odpisów amortyzacyjnych. Umożliwia ono także obejście długiej, kosztownej i, co niezwykle istotne, pełnej niejasności procedury, która charakteryzuje przekształcenie prawne. Ponieważ praktyka organów administracji publicznej i sądów w zakresie „przekształcenia” prawnego jest już wykształcona i utrwalona, skorzystanie z tej metody pozwala na wydatne oszczędzenie czasu i uniknięcie ewentualnych komplikacji.
Decyzja, którą metodę w danej sytuacji zastosować, powinna być więc poprzedzona wnikliwą analizą sytuacji faktycznej konkretnego przedsiębiorcy oraz jego krótko- i długoterminowych planów.

Rafał Szymkowiak, Tomasz Klimaczak, Maciej Pniewski
Licencja Creative Commons
O ile nie jest to stwierdzone inaczej wszystkie materiały na tej stronie są dostępne na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Na tych samych warunkach 3.0 Polska Pewne prawa zastrzeżone na rzecz Fundacji Edukacji i Rozwoju Przedsiębiorczości.
X