W Polsce i innych krajach, w epoce realnego socjalizmu
inicjatywy przedsiębiorcze były
poddawane różnorodnym restrykcjom i dopiero po wprowadzeniu mechanizmów
gospodarki rynkowej, przedsiębiorczość mogła rozkwitnąć w pełnym wymiarze. Jaką
rolę przedsiębiorczość odegrała w polskiej procesie transformacji ustrojowej po
1989r?
Warto pamiętać, że w przeciwieństwie n.p. do Rosji czy
Ukrainy, w Polsce i na Węgrzech polityka wobec small businessu była względnie liberalna. W efekcie aktywność
przedsiębiorczości na Węgrzech była zbliżona w końcu lat 1980-tych ubiegłego
stulecia do porównywalnej aktywności w Austrii. W końcowej fazie komunizmu w
Polsce istniało ok. 600 tys. małych firm. Obecnie po 20 latach jest ich trzykrotnie
więcej (czyli ponad 1,8 mln).
Co ciekawe właściciele prywatnych firm funkcjonujących w epoce
komunizmu, tzw. prywaciarze nie odegrali istotnej roli w procesie transformacji. Wynikało to z ich
„zakorzenienia” w realiach realnego socjalizmu, gdzie sztuką było załatwienie
dostępu do surowców i materiałów. Natomiast sprzedać było bardzo łatwo, bo
konsumenci w tym czasie ustawiali się w długie kolejki po towar. W efekcie
firmy prywatne z tradycjami z epoki realnego socjalizmu okazały się zupełnie
nieprzystosowane do funkcjonowania w warunkach gospodarki wolnorynkowej.
Prawdziwa erupcja przedsiębiorczości w Polsce przypadła
na początek lat 1990-tych ubiegłego stulecia. Wiele osób z dnia na dzień straciło
wydawało się pewną posadę w przemyśle państwowym, administracji czy państwowych
gospodarstwach rolnych i zdecydowało się pójść na swoje. Przy braku jasnych
reguł gry i niedoskonałości systemu prawnego, były to decyzje bardzo ryzykowne ale jednocześnie stwarzały okazję
do powstania wielkich fortun.
Szczyt aktywności przedsiębiorczej w Polsce
przypadł na lata 1996-1997, kiedy to rocznie rejestrowane było ponad 600 tys.
nowych firm, wobec 350 tys. zarejestrowanych w 2009. Obecnie, zwłaszcza po
przystąpieniu do UE warunki i tendencje rozwoju przedsiębiorczości w Polsce
coraz bardziej upodabniają się do tych jakie panują w rozwiniętych krajach europejskich.